Het NIOD, het Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie, krijgt nog steeds brieven, foto’s, voorwerpen en films aangedragen, die opduiken bij het opruimen van zolders. Alleen bij het NIOD? Nee. Mocht u ooit een keer het museum ‘De Kalkovens’ in Dedemsvaart in Drenthe bezoeken, dan kan uw oog in de Oudheidkamer zomaar vallen op ordners met handgeschreven verzoeken om vrijstellingen. Formulieren met soms ontroerende redenen, die men in oorlogstijd pleegde aan te voeren, om de stelende bezetter van zich af te houden. En zo krijg je opeens een inkijkje in de beslommeringen in het dagelijkse leven van toen. De op de formulieren aangevoerde, overtuigende gebruiksfrequentie van dit edele voertuig, maar ook de benauwde en ongewilde afhankelijkheidsrelatie met de bezetter spreekt eruit. En soms, misschien wel, moedige verachting voor het moreel dat geldt in oorlogstijd. ‘U heeft al een fiets van mij gevorderd en ik ben 75 jaar.’ De historische vereniging Avereest heeft de handgeschreven redenen overgetikt en op hun website gepubliceerd.
Kenniscentrum Oorlogsbronnen
Het NIOD heeft heel goed gezien dat zij niet de enige is, aan wie oorlogsdocumentatie is toevertrouwd. Zo krabbelen genealogie-onderzoekers nog maar aan de randjes van wat er nu online aan informatie, potentieel verspreid over duizenden bronnen, is te vinden over het vroegere familieleven in oorlogstijd. Veelal versnipperd over het internet, als ze al op het internet staan. Nog los van het voor hoe lang. De netwerkorganisatie Kenniscentrum Oorlogsbronnen gaat helpen de aanpak (en de belofte!) van de digitale zoek-, vind- en bewaaruitdaging te faciliteren. Met een flink in beweging zijnde, landelijke digitale infrastructuur voor erfgoed, gaat ze er wijselijk een flexibele organisatie op zetten. De erfgoedwereld heeft intussen de dure les geleerd, dat centraal opgezette systemen, behalve kostbaar zijn, ook niet voldoen. Dus uit de tijd zijn. Met een flexibel systeem wint iedereen.
Houzee!
Wij wensen erfgoedorganisaties toe dat ze blijven doen waar ze voor bestaan. De bewaar-, beheer- en beschrijffunctie staat voorop. Met open source code kan daaruit worden gedestilleerd wat passend is bij de context van de vraag van de online onderzoeker. Dit zal de zoekvraag van gebruikers een relevanter resultaat gaan opleveren, zodat diens zoekexpeditie verder kan komen. De uitdaging vraagt om technisch vakmanschap. Dat leveren we graag. Zo helpen we nieuwsgierigen langs de spiegelingen van de geschiedenis. Houzee!